Recensies Benjamin en de Wonderkussens

Een meisje dat niet kan slapen...

Uit Trouw 26 oktober 2011

In Benjamin en de wonderkussens' van Speeltheater Holland kan een eigenwijs meisje door sombere gedachten niet slapen......

'Benjamin en de wonderkussens' is zo'n voorstelling die kinderen direct aanspreekt. In een blinkend wit badkamerdecor ligt een boos meisje klaarwakker in het bad. Ook dáár kan ze niet slapen en zelfs de komst van Klaas Vaak helpt haar niet van haar zorgen af. Stel je voor dat er iets gebeurt met je vader of je moeder, denkt zij. Of met de zielige kinderen die thuis geslagen worden.

De grappige, Vlaams sprekende Klaas Vaak en zijn vriend sluipen met lange baarden in witte gewaden om haar heen en zingen met fluwelen stemmen. Ze stellen haar voor aan de fantasiefiguur Benjamin, een parmantige pop die met zijn dikke neus op de rand van het bad komt zitten. Zijn liefdesverhaal in een fabriek die wonderlijke slaapkussens maakt, stelt ieder slapeloos kind gerust.

De muziek en poëtische tekst, met behendig poppenspel en raak getypeerde personages, maken de voorstelling tot een compact geheel. Maar door de aandacht voor details krijgt de voorstelling vleugels. Zoals in de scène in de regen waarin Benjamin triest onder zijn paraplu voor de dichte deur van een operagebouw staat. Zijn grote liefde zingt daar en lijkt onbereikbaar. Maar alles komt goed en ieder kind krijgt zo'n wonderkussen van Benjamin mee naar huis. Het geëmotioneerde lied aan het slot is een pleidooi om kinderen beter te beschermen, zodat ze voortaan met een gerust hart in slaap kunnen vallen.

Speeltheater Holland stopt

'Benjamin en de wonderkussens' is de laatste reguliere voorstelling van Speeltheater Holland, vertelden artistiek leiders Onny Huisink en Sakia Janse na afloop van de première.

Speeltheater Holland vervulde 37 jaar een voortrekkersrol in het jeugdtheater. Als een van de eersten lieten zij hun poppen, figuren en objecten samenspelen met acteurs, dansers en musici. De schilderachtige vormgeving en gedurfde verhalen maakten hen ook in het buitenland bekend. Zoals in de VS, waar zij op Broadway stonden en coproducties maken met het Seattle Children's Theatre.

Voor de allerlaatste keer* magie bij het Speeltheater 

NHD 23 oktober 2011)

(* noot: dit klopt niet helemaal, want er volgt nog de locatievoorstelling Mysteries op Marken. en diverse voorstellingen in buitenland en natuurlijk De Laatste Scène in 2022 red.)

Tegen het eind wordt het allemaal wel heel erg opgelegd moralistisch. Maar dat neemt niet weg dat 'Benjamin en de wonderkussens', de allerlaatste* voorstelling van Speeltheater Holland, magie en poëzie ademt. Na meer dan dertig jaar en een internationale zegetocht stopt het Speeltheater ermee. 'Benjamin' is een waardige afsluiter*.

Bij aanvang ontvangen alle kinderen een witte kussensloop. Lise, de centrale figuur in het stuk heeft morgen een rekenproefwerk en kan maar niet in slaap komen. Van alles heeft ze al geprobeerd en nu ligt ze in de badkuip te woelen, terwijl tere luchtbellen opstijgen. Klaas Vaak en zijn helper Ole kunnen het niet langer aanzien en schieten te hulp. Een verhaal zal vast en zeker helpen. En dat verhaal gaat over de zwijgzame Benjamin die in de kussenfabriek van meneer Arthur werkt. Onder het dichtnaaien van de kussen neuriet hij wonderschone liedjes. En iedereen die op zo'n kussen gaat liggen, valt prompt in slaap. Maar als Benjamin op de radio een lied van Mona Dell'Opera hoort, is hij op slag stapelverliefd. En hoewel eerst alles helemaal mis lijkt te gaan, blijkt Mona dankzij zijn geneurie toch ook voor hem te vallen. Maar dan is het de beurt aan meneer Arthur om in paniek te raken, want diens kussens zijn niet langer magisch als Benjamin ze niet dicht geneuried heeft.Het verhaal heeft iets zoetigs en zou al gauw kleverig kunnen worden als daar niet een aantal zaken tegenover stond. In de eerste plaats de eigenwijze Lise, die helemaal niet van plan is zich door een verhaaltje van Klaas Vaak in slaap te laten sussen. Overal levert ze pinnig commentaar op en houdt zo de balans mooi in evenwicht. En dan is er nog het toneelbeeld van Onny Huisink, geen lieflijke slaapkamer, maar een mooi uitvergrote badkamer waarin het touw boven de wc-pot het ene moment dient om door te trekken en het volgende de fabrieksfluit doet weerklinken. Ook de vertederende, maar toch aardse poppen van Mechtild Nienaber vormen een genot om naar te kijken.
Agnes Bergmeijer is een mooie, lekker tegendraadse Lise die bovendien over een schitterende zangstem blijkt te beschikken. Klaas Vaak en Ole, gespeeld door Filip Jordens en David van Griethuysen, zorgen met hun lange witte nachthemden, vlassige baardjes en afzakkende sokken voor de grappige noot. En die zoetsappige boodschap aan het eind? Ach, een kniesoor die daar na zoveel moois nog op let.

Sonja de Jong